از جمله اینکه عده‌ای به ادعای غیرمستند و تاییدنشده برخی سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی استناد می‌کنند مبنی بر اینکه «بزرگ‌ترین محموله آب معدنی صادراتی ایران به نیروهای ناتو مستقر در افغانستان، به علت سرطان‌زا بودن برگشت داده شد»؛ و به این ترتیب ادعا می‌کنند که بطری‌های آب معدنی ایران آلوده به نیترات و آرسنیک است. (که البته نفس ادعای کمک ایران به نیروهای اشغالگر کشور همسایه جای تامل دارد)
عده‌ای نیز به ادعاهای برخی افراد فاقد تخصص مرتبط استناد می‌کنند که دلیل ماندگاری آب معدنی بطری شده را افزودن مواد نگهدارنده خطرناک و سرطان‌زا می‌دانند.
ادعاها و احتمالات سرطان‌زایی آب مصرفی
1. قبل از هر چیز ذکر این نکته ضروری است که این آب‌های بسته‌بندی مانند دیگر محصولات خوراکی و آشامیدنی قبل از ورود به بازار در آزمایشگاه‌های وزارت بهداشت از نظر استانداردهای لازم برای نوشیدن، تحت آزمایش‌های متعددی قرار می‌گیرند و در صورت عدم تایید آنها مجوز تولید و فروش پیدا نمی‌کنند لذا قبل از خرید هر محصولی باید به برچسب وزارت بهداشت (دارای اطلاعات به زبان فارسی) روی محصول توجه کنید. البته این نظارت‌ها به قبل از مرحله تولید محدود نمی‌شود و پس از تولید نیز کارشناسان سازمان غذا و دارو و مراکز بهداشتی سراسر کشور به‌طور مستمر از کارخانجات تولیدی و فروشگاه‌های سطح عرضه اقدام به نمونه‌برداری از محصولات مختلف و ارسال به آزمایشگاه‌های مرجع می‌کنند و در صورت تخطی از استانداردها در فرایند تولید، نسبت به بازنگری در مجوز صادر شده، اقدام قانونی لازم و اطلاع‌رسانی اقدام می‌شود و چنانچه تخطی از استانداردها مربوط به مشکلات شرایط نگهداری در سطح عرضه باشد، برخورد قانونی با فروشندگان صورت می‌گیرد. علاوه بر این، محققان نیز بررسی‌هایی در این زمینه انجام می‌دهند که مطالعات متعدد روی انواع معروف و پرمصرف آب‌های معدنی و بطری شده در سطح شهرهای مختلف کشور نشان داده نمونه‌های انتخابی از لحاظ کیفیت شیمیایی از وضعیت خوبی برخوردار است و استانداردها و رهنمودهای لازم را برآورده می‌کند. نکته قابل ذکر دیگر اینکه این آزمایشات توسط دستگاههای مجهز و منطبق بر روش‌های مرسوم و علمی متداول در سطح دنیا صورت می‌گیرد و اینچنین نیست که در کشور دیگری مقدار غیرمجاز آلاینده‌ای در بطری‌های آب معدنی تشخیص داده شود که متخصصان ایرانی در آزمایشگاه‌های داخل کشور قادر به تشخیص آن نباشند.
2. برای جلوگیری از بروز هرگونه آلودگی میکروبی در آب معدنی، کلیه اقدامات احتیاطی روی کیفیت آن صورت می‌گیرد و تحت شرایط بهداشتی خاص بسته‌بندی می‌شود. در آب‌های آشامیدنی بسته‌بندی شده غیر از آب معدنی نیز از روش‌های فیزیکی (مانند دمای بالا، تاباندن اشعه uv و گذراندن از صافی) یا فرایندهای شیمیایی (مانند کلرزنی، ازن‌زنی و کربن‌زنی) استفاده می‌شود. هدف از گندزدایی آب، اکسید کردن مواد آلی، کاهش بو در آب و به حداقل رساندن وجود میکروارگانیسم‌های مضر برای سلامتی انسان است و پیش از استفاده از یک نوع آب برای بسته‌بندی نیز کیفیت میکروبیولوژیکی و ترکیب شیمیایی آن تعیین می‌شود. در مورد آب‌های معدنی طبیعی، پالایش‌های مجاز در شرایطی انجام می‌گیرد که در میزان ترکیبات آب معدنی تغییر اساسی ایجاد نشود. عملیات بسته‌بندی (مانند پرکردن و دربندی ظروف) نیز در یک منطقه بسته و تحت فشار مثبت هوا انجام می‌شود. سایر روش‌های پرکردن مانند سیستم‌های بسته و کاملا جدا از سایر عملیات نیز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد تا بدین ترتیب آب از آلودگی محفوظ بماند. قابل ذکر است تاریخ مصرف درج شده روی این بطری‌ها تا قبل از باز کردن پلمب آن و به شرط نگهداری مناسب (در جای خنک و به دور از نور آفتاب) اعتبار دارد که این نکته همواره مورد تاکید کارشناسان بوده و کارخانجات نیز موظف به درج شرایط نگهداری روی این بطری‌ها هستند.
مواد سرطان‌زا در آب شرب
1. درباره آرسنیک: مقدار این عنصر در اکثر آب‌های طبیعی کم و ناچیز (در حدود قسمت در میلیون) است، لذا آن را جزو فلزات کمیاب (جزئی) طبقه‌بندی می‌کنند. برخی از این عناصر کمیاب برای انسان دارای سمیت بالقوه هستند. از مهم‌ترین اثرات آرسنیک در صورت بالا رفتن غلظت آن در آب مصرفی، می‌توان به ناراحتی‌های گوارشی و عصبی، دردهای عضلانی، ایجاد زخم‌های کوچک روی دست‌ها و پاها و... اشاره کرد. مطالعات اپیدمیولوژیک مشخص کرده است که شکل‌های مختلفی از سرطان با وجود این فلزات جزئی سمی ارتباط دارد. چاه‌های آلوده شده توسط زائدات صنعتی (دباغی، سرامیک‌سازی و معدن) یا کشاورزی (در نتیجه مصرف ضدآفات نباتی مثل حشره‌کش‌های حاوی آرسنیک)، غذاهای آلوده شده با آفت‌کش‌های آرسنیکی یا رویش یافته با آب آلوده به آرسنیک، می‌توانند انسان‌ها را در مواجهه با ارسنیک قرار‌دهند. براساس رهنمود سازمان جهانی بهداشت میزان آرسنیک در آب آشامیدنی نباید بیشتر از 01/0 میلی‌گرم در لیتر باشد. در استاندارد ملی شماره 1053 نیز حد مجاز آرسنیک در آب 01/0 میلی‌گرم در لیتر ذکر شده است. در آب معدنی بطری شده نیز حداکثر میزان مجاز آرسنیک، همان رقم 0/01 میلی‌گرم در لیتر اعلام شده است. آلودگی آب‌های بطری شده به فلزات سمی می‌تواند از طریق آلوده بودن اولیه آب یا نشت از طریق موادی که در آن نگهداری می‌شوند، صورت گیرد. مطالعات زیادی نشان می‌دهد احتمال نشت فلزات سمی از بطری‌های PET به داخل آب وجود دارد. چون معمولا شرایط نگهداری از سوی فروشندگان و مصرف کنندگان رعایت نشده و آب‌های بطری شده در دمای اتاق نگهداری می‌شوند و برخی مصرف‌کنندگان نیز مقدار زیادی از آب‌های بطری شده را در مدت طولانی برای مواقع ضروری نگهداری می‌کنند که این امر خطر افزایشی نشت فلزات سنگین (چون آرسنیک) از بطری‌های آب معدنی را بالا می‌برد.
2. درباره نیترات: امروزه به‌دلیل فعالیت‌های گسترده صنعتی، کشاورزی و خدماتی در جوامع شهری و روستایی، ترکیبات مختلف ازت شامل آمونیاک، نیتریت و نیترات از طریق دفع فاضلاب‌های خام، نشت از تاسیسات فاضلاب شهری و صنعتی، تجمع زباله‌های شهری و صنعتی، مصرف بی‌رویه کودهای حیوانی و شیمیایی در کشاورزی و... وارد منابع خاک و آب‌های سطحی و زیرزمینی می‌گردد. انجام فعالیت‌های کشاورزی قادر خواهد بود میزان نیترات را به صدها میلی‌گرم بر لیتر برساند.
افزایش مقدار این ترکیبات در منابع آب شرب و در شرایطی که غلظت نیترات به بالاتر از 50 میلی‌گرم در لیتر برسد دارای اثرات نامطلوب بهداشتی و همچنین پتانسیل ایجاد ترکیبات سرطان‌زای نیتروز امین است. لذا سازمان جهانی بهداشت و به تبع آن متولیان استاندارد کشور به منظور جلوگیری از خطرات بهداشتی در مصرف‌کنندگان، حداکثر غلظت مجاز یون‌های نیترات و نیتریت در آب آشامیدنی را به ترتیب 50 میلی‌گرم در لیتر برحسب نیترات و 3 میلی‌گرم در لیتر برحسب نیتریت توصیه کرده‌اند. مطالعات محققان روی انواع مختلف آب معدنی‌های بطری شده نیز نشان داده است تمامی نمونه‌های مورد آزمایش از نظر میزان نیترات کمتر از 50 میلی‌گرم در لیتر و در حد استاندارد بوده و اکثر آنها با مقادیر ثبت شده روی برچسب همخوانی داشته است.
3.درباره فلوراید: برخلاف برخی ادعاهای مطرح شده، فلوراید نه‌تنها به‌عنوان نگهدارنده به آب معدنی‌های بطری شده افزوده نمی‌شود بلکه در مواردی محققان پس از آنالیز آب‌های محتوی این بطری‌ها، نسبت به کمبود میزان آن اظهار نگرانی نموده و یکی از جمله دلایلی که به مصرف مداوم این محصولات توصیه نمی‌کنند، کمبود یون فلوراید در آن است چراکه طبق مطالعات متعدد متخصصان داخلی و خارجی، نقش این عنصر در سلامت دندان‌ها و استخوان‌ها به اثبات رسیده است و مقرون به صرفه‌ترین و مناسب‌ترین راه جهت جبران کمبود فلوراید، جذب آن از طریق آب آشامیدنی و در صورت عدم وجود فلوراید کافی در آب، فلورایدزنی به آب آشامیدنی عمومی است. مقدار مناسب فلوراید در آب آشامیدنی هر منطقه براساس میزان آب دریافتی، اقلیم و میانگین دمای سالانه آن و میزان دریافت فلوراید از سایر منابع (غذا، هوا و محافظت‌کننده‌های دندان) باید تعیین شود. طبق رهمنود سازمان بهداشت جهانی و استانداردهای ملی، برای میزان فلوراید در آب آشامیدنی، رقم بین 5/0 و 5/1 میلی‌گرم در لیتر تعیین شده است (در فرآورده‌های آب معدنی طبیعی چنانچه بیش از 1 میلی‌گرم در لیتر فلوئورید وجود داشته باشد باید عبارت حاوی «فلوئورید» به‌طور آشکار روی بطری نوشته شود). بیش از این مقدار، افزایش غلظت فلوراید در آب آشامیدنی باعث ایجاد عوارضی چون فلوروزیس دندان‌ها و استخوان‌ها و لکه‌دار شدن دندان‌ها می‌شود اما در خصوص رابطه بین سرطان و فلوئور موجود در آب، حدود 30 سال است که مطالعات مختلف و گسترده‌ای صورت گرفته و موارد نادری نیز این ارتباط را تایید نموده است، لکن در حال حاضر می‌توان گفت هیچ مدرکی مبنی بر سرطان‌زا بودن فلوئور در آب وجود ندارد.
منابع:
1.مقالات ارائه شده در همایش‌های سالانه بهداشت محیط
2.استانداردهای شماره 6305،6694، 2441 و 2606 ، مربوط به ویژگی‌ها و آیین کار بهره‌برداری از آب آشامیدنی بسته‌بندی و آب معدنی طبیعی
1. مقالات ارائه شده در همایش‌های ملی بهداشت محیط
2. استانداردهای شماره 6305، 6694، 2441 و 2606 مربوط به ویژگی‌ها و آیین کار بهره‌برداری از آب آشامیدنی بسته‌بندی و آب معدنی طبیعی