این میکروب 6 نوع مختلف دارد که 4 نوع آن برای انسان بیماری‌زا هستند. بین مصرف شیر خام از دام آلوده و ابتلای انسان به بروسلوز رابطه اپیدمیولوژیک وجود دارد. در دام‌هایی که به گونه بروسلا مبتلا هستند، سقط جنین به فراوانی داده می‌شود اما این اتفاق در زنان نمی‌افتد. بیماری در کشورهای جهان گسترگی فراوانی دارد، به‌طوری که هم در انسان و هم در حیوان شایع است اما بیشترین موارد بیماری در کشورهای منطقه مدیترانه و خاورمیانه گزارش می‌شود. ابتلای انسان به بروسلوز معمولا متعاقب بلع فرآورده‌های دامی آلوده، تماس مستقیم با جنین سقط شده دام و استنشاق افشانه‌های آلوده است. عوامل خطر برای ابتلا عبارتند از: تماس مستقیم با دام‌های آلوده (بافت‌های آنها و مایعات آنها از جمله خون، ادرار، جنین سقط شده حیوان و جفت)، بلع فرآورده‌های دامی از جمله شیر خام، سرشیر و.... افراد در معرض خطر نیز کشاورزان، دامپزشکان، دامداران هستند. تب مالت از شایع‌ترین عفونت‌های آزمایشگاهی است که در میان تکنسین‌هایی که با این‌گونه سر و کار دارند دیده می‌شود و معمولا به‌علت استنشاق افشانه‌های آلوده است. انتقال انسان به انسان بیماری معمولا کم است اما امکان دارد به علت تماس خونی یا از طریق تماس جنسی نیز منتقل شود. هر چند که موارد آن بسیار ناچیز است.
ویژگی‌های میکروبیولوژکی بروسلوز
عامل بیماری کوچک و یک میکروب گرم‌منفی، بدون کپسول، تاژک و اسپور است. 6 گونه مختلف دارد که به جز 4 مورد بالا، شامل بروسلا اویس و بروسلا نئوتوماست که این دوگونه برای انسان بیماری‌زا نیست.
علائم بالینی بیماری
علائم بیماری در بیماران معمولا مشابه و غیراختصاصی است. علائم بیمارانی که از راه تنفسی آلوده شده‌اند نسبت به افرادی که از راه‌های دیگر آلوده شده‌اند، معمولا غیر قابل افتراق است. معاینات فیزیکی معمولا یافته غیرطبیعی را نشان نمی‌دهند. دوره کمون بیماری بسیار متغیر است به‌طوری که از 1 روز تا 60 روز گزارش شده و به‌طور متوسط آن را 2-1 ماه در نظر می‌گیرند. بیماری ممکن است به صورت حاد تا خودمحدودشونده بروز کند. شروع آن ممکن است ناگهانی یا تدریجی باشد.
باید توجه داشت که بروسلوز یک بیماری سیستمیک است که ممکن است کل ارگان‌های بدن را درگیر کند. یکی از ویژگی‌های این بیماری تب است که ممکن است منظم، مداوم یا نامنظم باشد. از علائم دیگر بیماری می‌توان احساس ضعف و خستگی، لرز و عرق شدید، کاهش وزن، درد مفاصل، بی‌قراری و درد منتشر را نام برد. عوارض عصبی- روانی شامل سردرد، افسردگی، بی‌قراری بسیار فراوان است. علائم گوارشی‌ای مانند بی‌اشتهایی، تهوع، استفراغ، درد شکمی، اسهال و یبوست نیز شایع است. موارد نادری از التهاب روده بزرگ و التهاب پرده صفاق نیز با بروسلا ملی تنسیس گزارش شده است. در این بیماری نیز کبد ممکن است درگیر شود و تیتر آنزیم‌های کبدی تغییر می‌یابد. آبسه کبد و التهاب صفرا نیز گزارش شده است. سرفه و درد سینه نیز در این بیمارن شایع است. درگیری غده‌های لنفاوی، بزرگی طحال و بزرگی کبد در بیمارانی که در آزمایشگاه به‌وسیله افشانه‌های آلوده مبتلا شده‌اند نیز شایع است. عوارض استخوانی- غضروفی شامل سارکوییدوز، آرتریت، التهاب مغز استخوان، اسپوندیلیت و آماس کیسه‌های مفصلی در این بیماران دیده می‌شود. گونه بروسلا ملی تنسیس بیشتر باعث التهاب مفاصل لگن، زانو و قوزک پا می‌شود. سایر عوارض بیماری شامل التهاب بیضه، مننژیت، انسفالیت، ضعف و نوروپاتی، التهاب پری‌کارد، التهاب ماهیچه‌های قلبی و انوریسم است که بسیار نادر است.
تشخیص بیماری
برای تشخیص بروسلوز، باید این‌جور تصور کرد که یک بیمار با تب مراجعه کرده و منشاء تب او نامشخص است. کشت ارگانسیم که به فراوانی در خون یا نمونه بافت استخوان یافت می‌شود، می‌تواند مفید باشد. کشت ارگانیسم ممکن است 4 تا 7 روز طول بکشد. در کل می‌توان معیارهای تشخیص آزمایشگاهی را شامل موارد زیر دانست:
1. جداکردن عامل (گونه‌های بروسلا) از نمونه‌های بالینی در محل کشت
2. تیتر آگلوتیناسیون بروسلا ( { 80 / STAT < 1 )
یا آزمایش سروآگلوتیناسیون در یک یا چند نمونه از سرمی که بعد از شروع علائم تهیه شده باشد یا افزایش 4 برابر یا بیشتر تیتر آگلوتیناسیون بروسلا به فاصله 2 هفته بعد از آزمایش اولیه
3. آزمایش 40 / 1 > ME 2
4. آزمایش کومبس رایت(Coombs Wright) با فاصله 3 رقت بالاتر از رایت انجام شده. معمولا این مرحله در نمونه‌های با رایت ضعیف و منفی بیشترین ارزش را دارد. تصمیم‌گیری در مورد درمان بیمار با نتیجه تیترکومبس رایت و بررسی علائم بالینی و اپیدمیولوژیک به عهده پزشک است.
موارد (1، 2 و 3) به‌عنوان معیارهای تشخیص قطعی بیماری تلقی می‌شود.
درمان
متخصصان، درمان بیماری تب مالت را الزاما ترکیبی و با بیش از یک دارو توصیه می‌کند و رژیم‌های درمانی توصیه شده به‌وسیله کمیته فنی کشوری، به شرح زیر است:
درمان بزرگسالان: الف- روزانه (900-600 میلی‌گرم )ریفامپیسین 2 تا 3 کپسول (300 میلی‌گرمی) صبح ناشتا یک ساعت قبل یا 2 ساعت بعد از غذا به صورت مقدار واحد یا منقسم 12-8 ساعت به همراه داکسی سیکلین (100 میلی‌گرم) 2 بار در روز خوراکی برای مدت 8 هفته
ب- داکسی‌سیکلین با همان مقدار یا تتراسیکلین (500 میلی‌گرم) هر 6 ساعت خوراکی برای مدت 8 هفته به همراه جنتامایسین( 5-3 میلی‌گرم) به ازای هر کیلوگرم روزانه تزریق عضلانی یا استرپتومایسین، برای مدت 2 هفته
ج- ریفامپیسین با همان مقدار به همراه کوتریموکسازول بالغین (6 قرص در 2 یا 3 دوز منقسم) به مدت 8 هفته
درمان اطفال: ریفامپیسین به مقدار 20-10 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن(در هر قطره ریفامپیسین اطفال 5 میلی‌گرم ماده مؤثر موجود است) صبح ناشتا به اضافه کوتریموکسازول به مقدار 8 میلی‌گرم تری‌متوپریم برای هر کیلوگرم وزن بدن منقسم در دو مقدار، صبح و عصر به مدت 8 هفته ضمنا ترکیب کوتریموکسازول جنتامایسین نیز توصیه می‌شود.
زنان باردار: درمان زنان باردار شبیه درمان بزرگسالان با ترکیب کوتریموکسازول به اضافه ریفامپیسین است، فقط در ماه اول و ماه آخر بارداری ریفامپیسین به تنهایی تجویز می‌شود.
درمان زنان شیرده: در زنان شیرده در 4 هفته اول از تجویز کوتریموکسازول باید خودداری شود و در سایر ماه‌های شیردهی درمان‌های استاندارد بلامانع است.
اقدامات مهم در هنگام مواجه با اپیدمی بروسلوز
• عدم مصرف فراورده‌های لبنیاتی از جمله پنیر، شیر و...
• اطمینان از پاستویزه بودن فرآورده‌های لبنیاتی
• در صورت دسترسی نداشتن به فرآورده‌های لنبیاتی پاستوریزه، آنها را 20 دقیقه بجوشانید.
• عدم مواجهه با دام‌های آلوده
• انجام روش تست و کشتار برای دام‌ها
• واکسیناسیون دام‌های سالم
• مراجعه افراد آلوده به مرکز بهداشتی و تحت‌درمان قرار گرفتن با دارو‌های مورد نظر
• اطلاع‌رسانی به مسئولان بهداشتی منطقه
• اطلاع‌رسانی به مردم