مسواک زدن بدون خمیردندان موجب برداشتن پلاک میکروبی می شود، اما استفاده از خمیردندان، انجام مسواک زدن را مطبوع می کند.

خمیردندان از ترکیب مواد مختلفی مانند فلوراید، مواد ساینده، مواد کف کننده، مواد طعم دهنده، عوامل ضد باکتریایی، نگهدارنده ها، رنگ ها، شیرین کننده و مواد ضد جرم تشکیل می شود.

فلوراید یکی از مواد اصلی تشکیل دهنده خمیردندان است که سبب از بین رفتن جرم دندان، کاهش پوسیدگی و افزایش مقاومت طولانی مدت دندان به عوامل ایجاد پوسیدگی می شود.

خمیردندان ها همچنین دارای مواد ساینده هستند که برای پاک و تمیز کردن بهتر دندان ها مورد استفاده قرار می گیرند.

خمیردندان های مخصوص کودکان دارای میزان فلوراید کمتری است، زیرا در صورت بلع بیش از اندازه می تواند موجب مسمومیت کودک یا حتی ایجاد لکه های سفید غیرطبیعی و ماندگار در دندان شود. همچنین ممکن است برای جلب توجه و مطبوع بودن بیشتر به خمیر دندان های کودکان، مواد طعم دار یا شیرین کننده بیشتری اضافه شود.

بهتر است والدین تا سن ۶ سالگی بر مسواک زدن کودک نظارت داشته باشند.

بعضی از خمیردندان ها با توجه به کارکردی که از آنها انتظار داریم، دارای مواد ضِدحساسیت، ضِد جرم یا سفید کننده دندان هستند.