بسیاری از بیماری‌های مشترک انسان و دام در روند موثر تولید غذاهایی با منشاء حیوانات اختلال ایجاد می‌کنند. از طرفی این بیماری‌ها و آلودگی منابع دامی با آنها یک مانع بزرگ و اساسی بر سر تجارت بین‌المللی مواد غذایی حاصل از منابع حیوانی است. در اینجا فهرستی کامل از بیماری‌های مشترک انسان و دام را می‌آوریم:

1. استرپتوکوک اینیه: گونه‌ای از استرپتوکوک است که اولین بار از دولفین‌های آمازون در دهه ۱۹۷۰ جدا شد.

2. بالانتیدیوم‌کولای: گونه‌ای است از تک‌یاخته‌های مژک‌دار که می‌تواند باعث بیماری بالانتیدیازیس شود. این تک‌یاخته تنها عضو شاخه مژکداران است که می‌تواند در انسان بیماری ایجاد کند.

3. بیماری تب خونریزی‌دهنده ماربورگ: یک بیماری نادر با علائم تب و خونریزی است که در انسان‌ها و میمون‌ها دیده می‌شود.

4. بیماری خراش گربه: بیماری خراش گربه یا چنگ گربه (Cat-scratch disease) از بیماری‌های منتقله از حیوانات به انسان است. انتقال بیماری در بیش از ۹۰ درصد موارد در اثر پنجه زدن و گاهی لیس زدن بچه گربه به بدن کودک است و گهگاه نیز به وسیله سگ‌ها یا خار و تراشه‌های چوب که با سگ و گربه در ارتباط بوده، منتقل می‌شود.

5. سارس: نوعی بیماری خطرناک تنفسی است که از سال ۲۰۰۲ شیوع پیدا کرده است. شیوع آن از کشور چین بود و به سرعت به دیگر کشورهای آسیای شرقی مثل هنگ‌کنگ، ویتنام و سنگاپور و بعد به کشورهای آمریکای شمالی مثل کانادا و آمریکا سرایت کرد. عامل آن نوعی ویروس از گروه کوروناویروس است.

6. بیماری ویروسی ابولا یا تب خونریزی‌دهنده (هموراژیک) ابولا: نوعی بیماری انسانی است که از ویروس ابولا ناشی می‌شود. نام ویروس این بیماری از یکی از رودخانه‌های کشور زئیر که امروزه جمهوری دموکراتیک کنگو نام دارد، گرفته شده است.

7. تَب دره ریفت (RVF): یک بیماری مشترک بین انسان و دام است که نام آن از منطقه دره ریفت در قاره آفریقا گرفته شده‌ است. این تب می‌تواند باعث بیماری شدید و کشنده (نکروز کبدی و مغزی و نیز سقط جنین) در بین حیوانات، به‌ویژه حیوانات اهلی شود که ضررهای اقتصادی کلانی خواهد داشت.

8. تب راجعه: نوعی بیماری تب‌دار عودکننده است که با نیش پشه (کنه یا شپش) منتقل می‌شود. عامل آن اغلب باکتری‌های جنس بورلیا و ریکتزیا هستند.

9. تب کیو کیو که برخی به اشتباه آن را آنفلوانزای بزی می‌نامند: نام نوعی بیماری باکتریایی است که در اواخر سال ۲۰۰۹ میلادی در برخی از کشورهای جهان نمونه‌هایی از آن گزارش شده ‌است. کوکسیلا بورنتی عامل این بیماری است.

10. بیماری تب مالت یا بروسلوز: یکی از مهم‌ترین بیماری‌های مشترک انسان و دام محسوب می‌شود. باکتری بروسلا که ایجادکننده بیماری است، طیف وسیعی از پستانداران اهلی و وحشی را مبتلا می‌کند. این بیماری به علت ایجاد سقط جنین در دام، کاهش تولید شیر، عقیمی و نازایی دام‌های مبتلا و همچنین به علت ابتلای انسان به بیماری تب مالت، همواره از دو بعد اقتصادی و بهداشتی مورد توجه قرار می‌گیرد.

11. تَخته‌زَبانی (Actinobacillosis): نوعی بیماری مشترک میان دام و انسان است. این بیماری بیشتر در حیوانات اهلی دیده می‌شود و بر اثر ابتلا به میکروب آکتینوباسیل بروز می‌کند. رایج‌ترین شکل آن در دهان دام‌ها رخ می‌دهد و مهم‌ترین نشانه آن ورم کردن زبان است که از دهان به بیرون می‌افتد و به هنگام لمس بسیار سفت حس می‌شود.

12. توکسوپلاسموز: عبارت است از یک عفونت تک‌یاخته‌ای با توکسوپلاسما گوندی که در انسان‌ها و بسیاری از گونه‌های پستانداران و پرندگان ایجاد می‌شود. در طول چند هفته اول پس از قرار گرفتن در معرض بیماری، عفونت به‌طور معمول باعث ایجاد یک بیماری خفیف مانند آنفلوانزا می‌شود

13. توکسوکارا: یکی از بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان خانگی از جمله سگ و گربه، بیماری‌های انگلی است. 

14. توکسوکاریازیس: یک بیماری انگلی است. این انگل از خانواده کرم‌های گرد است و در بسیاری از حیوانات و انسان قادر به ایجاد بیماری است. در سگ و گربه دو گونه توکسوکارا کتی و توکسوکارا کنیسس می‌تواند باعث ایجاد بیماری شود.

15. تولارمی یا تب خرگوش: بیماری ناشایع ناشی از فرانسیلا تولارنسیس است. باکتری فرانسیسلاتولارنسیس قادر به آلوده کردن بیش از ۱۰۰ گونه از جانوران مانند انسان، جوندگان، ماهیان و حشرات است اما خرگوش به‌عنوان منبع اصلی بیماری شناخته شده ‌است.

16. تیفوس: یک بیماری حاد تب‌دار ناشی از باکتری (ریکتزیا) منتقله از حشرات آلوده است. این بیماری دارای قابلیت سرایت فرد به فرد نیست. این عفونت ممکن است پوست، دستگاه عصبی مرکزی، لوله گوارش و عضلات را درگیر کند.

17. جنون گاوی: یک بیماری کشنده و دژنراتیو عصبی مغزی قابل انتقال در گاو است که یک هفته تا چند ماه پس از بروز نشانه‌های بالینی و آغاز مراحل پیشرفته باعث مرگ گاو می‌شود. نشانه‌های بالینی این بیماری دربرگیرنده تغییر رفتار (لگد زدن، همکاری نکردن با دامدار، تهاجم) کاهش وزن و بروز رفتارهای عصبی است. میانگین زمانی میان آلودگی دام تا بروز نشانه‌های بالینی حداکثر تا 5 سال است. همچنین تشابهاتی میان جنون گاوی و بیماری کورو در انسان وجود دارد. این بیماری در ابتدا در گربه‌سانان اثر نداشت ولی بر اثر مصرف گوشت آلوده به‌وسیله گربه‌ها بعد از مدتی جهش کرد و نوع جدیدی که هم بر گاو هم گربه‌سانان اثر می‌کرد، به وجود آمد. در حال حاضر خطر این وجود دارد که با جهش دیگر به گونه‌های دیگر نیز انتقال پیدا کند

18. ژیاردیازسیس: از بیماری‌های مهم انگلی انسان و شایع‌ترین بیماری تک‌یاخته‌ای دستگاه گوارش انسان است. ژیاردیاسیس عفونتی است که عمدتا در روده کوچک به وسیله انگل ژیاردیا لامبیا به وجود می‌آید. ژیاردیاز بیشتر در اماکن پرازدحام مانند مهدکودک‌ها و دبستان‌ها شیوع دارد و مهم‌ترین علائم آن شامل اسهال غیرخونی، دل‌پیچه، تهوع، عدم تحمل شیر و سوءجذب است.

19. سیاه‌زخم یا آنتراکس: بیماری باکتریایی ویژه گیاهخواران اهلی (مانند گوسفند، بز و گاو) است که انسان برحسب تصادف بدان مبتلا می‌شود. عامل بیماری باسیلوس آنتراسیس است.

20. شاگاس یا چاگاس یا تریپانوزومیازیس آمریکایی: بیماری ناشی از تریپانوزوم کروزی که نوعی انگل (پروتوزوآ) است. راه اصلی انتقال بیماری از راه نیش نوعی ساس است ولی می‌تواند با تزریق خون آلوده، پیوند اعضا و از مادر به جنین نیز انتقال یابد. بیماری در قاره آمریکا بومی (اندمیک) است.

21. شیستوزومیاز یا تب حلزون: گاه یک بیماری شغلی در روستاهاست و در افرادی که به علت شغل (کشاورزی، ماهیگیری، شالیکاری) یا به دلیل نبود آب بهداشتی، برای شستشو و حمام از آب غیر سالم استفاده می‌کنند، دیده می‌شود. هر چند میزان مرگ‌ومیر این بیماری اندک است ولی به‌عنوان یک بیماری مزمن به‌خصوص در کودکان می‌تواند آسیب‌های مختلفی را ایجاد کند.

22. طاعون: یک بیماری واگیردار است که عامل آن باسیل یرسینیا پستیس است. این باسیل را در سال ۱۸۹۴، پس از سال‌ها پژوهش، الکساندر یرسین کشف کرد. این بیماری کشنده بارها در طول تاریخ باعث بحران‌های شدید اقتصادی و اجتماعی شده‌ است.

23. فاسیولوزیس یا فرسایش کبد و گندیدگی کبد: در فارسی به‌‌‌‌نام کپلک کبد گوسفند معروف است. فاسیولوزیس یک بیماری مهم انگلی کرمی است که دو نوع ترماتد به نام‌های فاسیولا هپاتیکا و فاسیولا ژیگانتیکا آن را ایجاد می‌کنند. پراکندگی این دو نوع کرم در نقاط مختلف جهان متفاوت است. میزبان‌های نهایی این انگل طیف وسیعی دارد و بسیاری از پستانداران علفخوار و انسان را دربرمی‌گیرد. حلزون‌های آب شیرین به‌عنوان میزبان واسط در چرخه زندگی انگل به شمار می‌آیند. اخیرا خسارت اقتصادی ناشی از این بیماری در سراسر جهان۳/۲ میلیارد دلار آمریکا برآورد شده‌ است. 

24. کپلک جگر گربه: نام یک گونه از شاخه کرم‌های پهن است.

25. کیست هیداتید: یک بیماری انگلی مشترک انسان و حیوان است. عامل این بیماری کرم کوچک پهن و بندبندی است به نام اکی نوکوکوس که طول آن ۵–۳ میلی‌متر است و به سختی با چشم دیده می‌شود. میزبان اصلی این کرم‌ها سگ‌سانان هستند و کرم در روده باریک سگ‌های آلوده زندگی می‌کند

26. لپتوسپیروز (تب کانیکولایا تب شالیزار): یک نوع بیماری مشترک انسان و دام است که تقریبا در همه مناطق جهان به‌ویژه در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری و نیز در نواحی گرم و مرطوب شیوع زیادی دارد. لپتوسپیروز به وسیله گونه‌های بیماری‌زای لپتوسپیرا ایجاد می‌شود. این بیماری در همه نقاط دنیا به جز قطب شمال و جنوب دیده می‌شود. این بیماری عمدتا در شالیکاران، کارگران مزارع نیشکر، کشاوزران، دامپزشکان، دامداران، کارگران کشتارگاه‌ها و ماهیگیران دیده می‌شود.

27. لیشمانیاز: بیماری‌ای است که به وسیله یک انگل تک‌یاخته از جنس لیشمانیا ایجاد می‌شود. انسان‌ها با گزش پشه خاکی با نام فلبتوموس آلوده می‌شوند. این پشه در جنگل، غارها و روی بدن جوندگان کوچک به‌عنوان حامل وجود دارد. ۴ نوع بیماری در اثر ابتلا به این انگل ایجاد می‌شود.

28. مشمشه: بیماری باکتریایی واگیردار و خطرناکی است که بیشتر در تک سمی‌ها مشاهده می‌شود. این بیماری بسیار کشنده در اسب‌ها بیشتر دیده شده و از بیماری‌های مشترک انسان و دام است

29. نشانگان تنفسی خاورمیانه یا مرس: یک بیماری ویروسی است که اولین بار در سال ۲۰۱۲ در عربستان سعودی گزارش شد. این بیماری در اثر ویروسی از خانواده کوروناویروس به اسم MERS-CoV ایجاد می‌شود. حدود یک‌سوم از مبتلایان به MERS جان می‌بازند.

30. هاری: بیماری ویروسی است که موجب التهاب مغزی حاد می‌شود. ویروسی از خانواده رابدو ویریده این بیماری را ایجاد می‌‌کند. این ویروس در تمام حیوانات خونگرم از جمله انسان می‌تواند ایجاد بیماری کند. ویروس از بزاق حیوان مبتلا به ‌هاری و محل گازگرفتگی وارد بدن شده در ماهیچه‌ها به سمت اعصاب انتهایی می‌رود و شروع به تکثیر می‌کند. 

منبع: WHO