مطالعات نشان داده‌اند استرس مزمن با اختلال ادراک و شناخت، افزایش ریسک بیماری‌های قلبی و مشکلات گوارشی مرتبط است. پژوهش‌های پیشین نیز نشان داده بودند قرار گرفتن در معرض استرس می‌تواند رشد سرطان را سرعت بدهد و بر فعالیت ژن‌ها اثر بگذارد.

اکنون محققان چینی با همکاری سایر محققان از سراسر دنیا به مکانیسمی کلیدی دست پیدا کرده‌اند که استرس مزمن به واسطه‌ی آن می‌تواند رشد سلول‌های سرطانی را که تشکیل دهنده‌ی تومور هستند تغذیه کند.

محققان این مکانیسم را روی موش‌های دچار سرطان سینه مورد مطالعه قرار داده‌اند. یافته‌های آن‌ها حاکی از دخالت هورمون اپی نفرین است.

به گفته‌ی سرپرست این پژوهش، شما می‌توانید تمام سلول‌های یک تومور را نابود کنید؛ اما اگر سلول‌های بنیادی یا سلول‌های مادر باقی بمانند و نابود نشوند، تومور رشد خواهد کرد و متاستاز خواهد داد. این یکی از اولین مطالعاتی است که استرس مزمن را به طور بخصوص به رشد سلول‌های بنیادی سرطان سینه مربوط می‌داند.

استرس، تغذیه‌کننده‌ی رشد تومور

محققان برای اینکه ببینند استرس چگونه بر رشد سلول‌های سرطانی در موش‌ها اثر می‌گذارد، تمام آن‌ها را به مدت یک هفته در فضایی محدود قرار دادند و سپس آن‌ها را به دو گروه تقسیم کردند و سپس یک گروه را در فضایی بزرگ و راحت قرار دادند تا استرس‌شان ادامه پیدا نکند، این موش‌ها به عنوان گروه کنترل بودند. گروه دیگر موش‌ها نیز به مدت ۳۰ روز دیگر در همان فضای تنگ و محدود ماندند.

دانشمندان مشاهده کردند موش‌های تحت استرس نه تنها دچار تغییرات رفتاری شدند که بیانگر استرس و اضطرابشان بود بلکه نسبت به گروه کنترل، تومورهای سرطانی بزرگ‌تری نیز داشتند. ضمناً این تومورها با سرعت بیشتری رشد کرده بودند و به طور کلی موش‌های تحت استرس، تعداد بیشتری سلول بنیادی سرطانی داشتند (نسبت به گروه کنترل).

اما شبکه سیگنال دهی مستقیم بین مسیرهای استرس و سیستم رشد سرطان، تقریباً ناشناخته باقی ماند.

به گفته‌ی سرپرست این پژوهش، درک و فهم بهتری از این بیوشیمی که استرس منجر به رشد سلول‌های سرطانی می‌شود، می‌تواند پژوهشگران را به سمت کشف دارویی مؤثر سوق بدهد.

مقصر اپی نفرین است نه کورتیزول

با بررسی فاکتورهای گوناگون فیزیولوژیکی تغییر یافته در موش‌های دچار استرس مزمن، محققان روی هورمونی به نام اپی نفرین دقیق شدند. موش‌های تحت استرس نسبت به موش‌های گروه کنترل، اپی نفرین خیلی بیشتری داشتند. همچنین، در میان موش‌های تحت استرس آن‌هایی که داروی مهارکننده‌ی ADRB۲ مصرف می‌کردند، تومورهای سرطانی کوچک‌تر بود و تعداد سلول‌های بنیادی سرطانی‌شان نیز کمتر بوده است.

وقتی صحبت از استرس می‌شود بیشتر افراد تصور می‌کنند این کورتیزول است که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کند؛ اما جالب این است که یافته‌ها نشان داد میزان کورتیزول بعد از یک ماه استرس کاهش یافته بود.

اپی نفرین چگونه به رشد سلول‌های سرطانی کمک می‌کند؟ دانشمندان توضیح می‌دهند وقتی این هورمون با ADRB۲ جفت می‌شود، این تعامل باعث افزایش میزان لاکتات دهیدروژناز می‌شود. لاکتات دهیدروژناز، آنزیمی است که به طور نرمال در شرایط خطر، انرژی به عضلات تزریق می‌کند. این اتفاق به فرد اجازه می‌دهد در مواجهه با خطر، فرار کند یا بجنگد.

یکی از فرآورده‌های جانبی این افزایش انرژی، تولید ترکیبی ارگانیک به نام لاکتات است. در افرادی که سرطان دارند، سلول‌های سرطانی با این ترکیب تغذیه می‌شوند و در نتیجه انرژی بیشتری از آن‌ها می‌گیرند. یعنی کسی که استرس مزمن دارد، لاکتات دهیدروژناز زیادی در سیستم خود دارد. در نتیجه ژن‌های مربوط به رشد سرطان فعال شده و به این سلول‌های خطرناک اجازه‌ی بقا و رشد می‌دهند.

آیا ویتامین C کمکی می‌کند؟

محققان برای اعتبار دادن به نتایج خود، میزان اپی نفرین را در خون ۸۳ فرد مبتلا به سرطان سینه بررسی کردند. آن‌ها دریافتند افرادی که میزان اپی نفرین در خونشان بالا بوده، دارای لاکتات دهیدروژناز زیادی در تومورهای سرطانی خود نیز بودند. دانشمندان از طریق نمونه‌های بیوپسی به این اطلاعات دست یافتند.

ضمناً افرادی که سطح استرس‌شان بالاتر بود در مقایسه با آن‌هایی که اپی نفرین خونشان کمتر بوده، بیشتر در معرض این بودند که نسبت به درمان، کمتر جواب بدهند. سپس دانشمندان سعی کردند ببینند آیا می‌توانند به روشی برای مهار اثرات مخرب اپی نفرین بر سیستم دست پیدا کنند. در تست‌های لابراتواری که روی سلول‌های سرطان سینه انجام شد، اثرات چند مواد غذایی و داروهای تائید شده بر تولید لاکتات دهیدروژناز مورد بررسی قرار گرفت.

مؤثرترین ماده‌ی غذایی که معلوم شد می‌تواند تولید لاکتات دهیدروژناز را در نمونه‌های آزمایشگاهی مهار کند، ویتامین C بوده است. وقتی محققان این رویکرد را روی موش‌ها آزمایش کردند، به همین نتایج رسیدند: موش‌های تحت استرس که به آن‌ها ویتامین C تزریق شده بود، رشد تومور سرطانی‌شان مهار شد.

این یافته‌ها نشان می‌دهند ویتامین C ممکن است عامل درمان کننده‌ی مؤثر و جدیدی برای درمان بیمارانی باشد که تحت استرس مزمن قرار دارند.