«اگروتروريسم» زيرمجموعهاي از موضوع كلي تروريسم و تهديدات زيستي است. مردم معمولاً تهديدات زيستي را بيشتر با شيوع بيماريهاي انساني (مثل سياهزخم و آبله) مربوط ميدانند. اما در واقع اين نوع تهديدات در درجه اول بر سلامت گياهان و جانوران تأثير ميگذارند.
در برابر اين تهديدات، كشاورزي داراي چندين ويژگي منحصربهفرد است كه براي كنترل عوامل تهديدكننده مشكلاتي به وجود ميآورد:
• محصولات كشاورزي از نظر جغرافيايي در فضاهاي ناايمن (دشتهاي باز و مراتع اطراف شهر) توليد ميشوند. درحاليكه چهارپايان در مكانهاي كموبيش امنتري نگهداري ميشوند، دركل، توليد محصولات كشاورزي به زمينهاي وسيعي نياز دارد كه تأمين امنيت آن در برابر مهاجمان كار دشواري است.
• چهارپايان معمولاً در مكانهاي مشخصي محصور و محدودند (مانند دامپروريهاي داراي هزاران گاو در هر آغل روباز، مزارع داراي دهها هزار خوك، يا مرغداريهای داراي صدها هزار طيور). اين عامل همراه با تجمع دامها در كشتارگاهها، صنايع تبديلي و توزيع دامها، موجب افزايش احتمال انتقال آلودگي ميشود.
• جانوران زنده، غلات و محصولات غذايي فراوريشده در سامانة تهيه و توليد، به طور معمول از جايي به جاي ديگر منتقل و با محصولات ديگر آميخته ميشوند. اين عوامل، موانع طبيعي بر سر راه انتشار عوامل بيماريزا را از بين ميبرند.
• حضور (يا شايعه حضور) آفات و بيماريهاي خاص در يك كشور ميتواند بهسرعت صادرات يك محصول را كاملاً نابود كند. از سر گرفتن صادرات چنين محصولي ممكن است به ماهها يا سالها زمان نياز داشته باشد.
• موفقيتهاي قبلي آمريكا در جلوگيري از ورود بسياري از بيماريهاي خارجي به كشور، به اين معني است كه دامپزشكان و دانشمندان زيادي، تجربه كافي درباره بيماريهاي خارجي ندارند. اين مسئله ممكن است مانع شناسايي نشانههاي شيوع بيماري واگيردار شود. عوامل زيستي مهلك و بيماريزاي مسري براي جانوران و گياهان بسيار بيشتر از انسان است. بسياري از اين بيماريها براي كشورهاي خارجي، بومي و درمانپذيرند و خطري براي انسانها ندارند. از اين رو، تروريستها بهراحتي به آنها دست پيدا ميكنند و براي بيماريزايي از آنها بهره ميگيرند و موجب اشاعة آنها ميشوند.
بنابراين، به دليل پراكنده و در عين حال متمركز بودن ماهيت اين صنعت و همچنين ماهيت زيستي دامها و محصولات زراعي، نميتوان بهسادگي آسيبپذيري كلي صنايع غذايي و كشاورزي در برابر تروريسم زيستي را با يك روش قاعدهمند مشخص، و بر آن نظارت كرد.
حملة اگروتروريستي ميتواند پيامدهايي نظير بحرانهاي اقتصادي بزرگ در صنايع غذايي، كاهش رضايت از دولت و تلفات انساني را در بر داشته باشد. در اين نوع حملات، ممكن است جان انسانها به خاطر آلودگي مواد غذايي يا نارساييهاي بهداشت عمومي به خطر بيفتد، بهويژه زماني كه بيماري، قابليت سرايت به انسان را داشته باشد. اما چنين حملههايي براي تأثيرگذار بودن يا ايجاد خسارات عظيم اقتصادي، حتماً لازم نيست تلفات انساني داشته باشد.
بخش توليدي محصولات كشاورزي، از نظر اقتصادي به سبب به خطر افتادن سلامت دامها و محصولات زراعي دچار ضرر و زيان خواهد شد و منابع غذايي و الياف، بهويژه در برخي مناطق خاص كاهش خواهد يافت. تقاضا براي بعضي گروههاي غذايي بسته به اينكه كداميك در حملة تروريستي مورد هدف قرار گرفتهاند، نيز ممكن است كاهش پيدا كند (مثل لبنيات، گوشت گاو، خوك، طيور، غلات، ميوه و سبزيجات)، درحاليكه تقاضا براي بعضي گروههاي غذايي ديگر بهعنوان جايگزين افزايش مييابد.
حملة تروريستي عليه محصولات كشاورزي ميتواند به دليل هزينههاي جلوگيري و ريشهكنسازي بيماري و از بين بردن محصولات آلوده موجب خسارات اقتصادي براي افراد، شركتها و دولت شود. اگر زنجيرة توليد محصولات از مزارع تا مصرف خانگي آنها، دچار وقفه شود، بهويژه اگر بازارهاي داخلي محصولات غذايي دچار ركود شود يا كشورها صادرات آمريكا را تحريم كنند، خسارات اقتصادي روي هم انباشته ميشوند؛ زيرا خسارتهاي اقتصادي ميتواند همة صنايع مربوط به اين زنجيره را كه شامل كشاورزان، تهيهكنندگان تجهيزات كشاورزي، صنايع فراوري غذايي، حملونقل، توزيعكنندگان مستقيم و مراكز خدمات غذايي ميشود، تحت تأثير قرار دهد.
ممكن است افكار عمومي نسبت به شيوع عمدي بيماريهايي كه تهديدي براي منابع غذايي به شمار ميروند، حساسيت نشان دهد. اگر مسئولان قادر به جلوگيري از اين حملات نباشند و نتوانند از منابع غذايي مردم محافظت كنند، احتمال كاهش اطمينان و اعتماد مردم به دولت وجود دارد. هنگامي كه آمريكا در طول قرن بيستم میلادی از جامعه كشاورزي فاصله گرفت، غذا و ترس از كمبود منابع غذايي، از فهرست دغدغههاي ذهني مردم آمريكا حذف شد. با اين همه، به خاطر اينكه غذا جزء مهمي از زندگي روزانه، و براي ادامه زندگي ضروري است، تهديدهاي احتمالي فراواني كه درحالحاضر براي امنيت غذايي وجود دارد، ميتواند موجب دگرگونيهايي در اولويتهاي مردم آمريكا شود.
به دليل اينكه حمله تروريستي عليه محصولات كشاورزي، لزوماً موجب تلفات انساني نميشود يا تلفات آن بلافاصله نيست، يا اينكه در مقايسه با حملات ديگر به زيرساختهاي عمومي يا جمعيت انساني، «فاكتور حملة غافلگيرانه» را ندارد، ممكن است كشاورزي هدف اوليه تروريستها نباشد. با وجود اين، بعضي از حملات تروريستي عليه محصولات كشاورزي بهسادگي قابل انجام هستند و در عين حال تأثيرات اقتصادي درخور توجهي دارند.
مروری بر اگروتروريسم
در دهة اخير، بهويژه پس از واقعة 11 سپتامبر 2001م، نگرانيها درباره احتمال وقوع «حملات تروريستي عليه محصولات كشاورزي» بهعنوان يك تهديد جدي عليه امنيت ملي، روندي رو به افزايش داشته است. دراينمورد، «تروريسم كشاورزي» به مفهوم «توليد هدفمند بيماري گياهي و جانوري بهمنظور ايجاد ترس و زيانهاي اقتصادي و كاهش ثبات (سياسي و اجتماعي)» در نظر گرفته ميشود.
برای ارسال نظر وارد سایت شوید