امروزه از ترکیبات کلر برای مصارف مختلف ضدعفونی استفاده می‌شود که یکی از این ترکیبات، هیپوکلریت سدیم یا همان وایتکس یا آب ژاول (با درصدهای متفاوتی از کلر فعال) است اما غلظت‌های مختلفی از این ماده برای مصارف گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌عنوان مثال برای ضدعفونی سطوح مختلف محیطی از محلول‌های آماده در بازار-که به همین نام وایتکس معروف است- استفاده می‌کنند. این محلول‌ها معمولا دارای 5 درصد کلر فعال هستند که طبق دستورالعمل درج‌شده روی بطری آن، رقیق‌سازی و برای ضدعفونی سطوح مختلف محیطی استفاده می‌شود. استفاده از کلر برای گندزدایی آب نیز از ابتدای قرن بیستم آغاز شده است. کلر علاوه بر اینکه میکروب‌کش خوبی است، قادر است بعضی از مواد معدنی و آلی موجود در آب را نیز اکسید و از محیط عمل خارج کند. کلرزنی برای ضدعفونی آب به 2 صورت گازی و مایع است؛ کلرزنی به صورت گازی به‌دلیل ملاحظات ایمنی در تاسیسات کلرزنی نزدیک مناطق مسکونی ممنوع شده و کلرزنی به صورت مایع نیز از طریق محلول کردن پودر کلر با غلظت مشخص در آب انجام می‌شود. پودر کلر برای ضدعفونی آب در قالب 2 ترکیب مختلف (تحت عنوان پرکلرین) در بازار وجود دارد؛ هیپوکلریت کلسیم و هیپوکلریت سدیم (یا همان وایتکس). برای گندزدایی آب ابتدا غلظت مشخصی از محلول پودر کلر با آب در واحدهای کلرزنی تهیه می‌شود سپس عملیات تزریق این محلول به منابع آب به نحوی تنظیم می‌شود که پس از ترکیب کلر با ناخالصی‌های آب، میزان مشخصی از کلر باقیمانده آزاد در شبکه مصرف برای از بین بردن آلودگی‌های ثانویه همواره موجود باشد. در واقع، یکی از مهم‌ترین مزیت‌های کاربرد کلر برای گندزدایی آب نسبت به سایر روش‌های گندزدایی (از جمله جوشاندن، کاربرد ازن، اشعه فرابنفش و...) وجود همین کلر باقیمانده آزاد برای کنترل آلودگی‌های ثانویه است. آلودگی ثانویه در شبکه آبرسانی می‌تواند بر اثر شکستگی‌ها، اتصالات ناجور، نشت آلودگی فاضلاب و... ایجاد شود. کنترل آلودگی ثانویه در استخرها نیز حائز اهمیت است که با توجه به بار آلودگی حاصل از بدن شناگران و احیانا مواد دفعی آنها (به‌خصوص کودکان) میزان کلر باقیمانده بیشتری نسبت به مصارف شرب در شبکه‌های آبرسانی مورد نیاز است و در صورت ناکافی بودن میزان کلر باقیمانده امکان غلبه بر عوامل بیماری‌زا و تامین سلامت مصرف‌کنندگان فراهم نیست. مزیت دیگر کاربرد کلر، امکان اندازه‌گیری میزان کلر باقیمانده در آب به وسیله تجهیزات ساده کلرسنجی است. میزان مجاز کلر باقیمانده در شبکه آب شرب باید حداقل 2/0 و حداکثر 8/0 میلی‌گرم باشد که البته این مقدار در منابع ذخیره آب، شرایط اضطراری و همه‌گیری‌ها (مانند موارد شیوع وبا) باید 1 میلی‌گرم در لیتر باشد. میزان مجاز کلر باقیمانده در آب استخر نیز باید 3-1 میلی‌گرم در لیتر باشد. قابل ذکر است از محلول‌های آماده وایتکس رایج برای ضدعفونی سطوح محیطی نیز می‌توان برای ضدعفونی آب استفاده کرد چراکه تفاوتی در عملکرد این محلول‌ها با ترکیب پودر هیپوکلریت سدیم وجود ندارد و برای ضدعفونی آب به وسیله این محلول‌ها (با نام تجاری وایتکس) می‌توان 20 قطره از آن را به یک لیتر آب افزود (البته به شرط اینکه مراقبت کنیم که pH آب از حد مجاز 2/7 تا 8 فراتر نرود) اما در عمل این کار مقرون به صرفه نیست چراکه این محلول‌ها از انواع پودرهای پرکلرین گران‌تر است بنابراین بعید به نظر می‌رسد افرادی مثلا برای ضدعفونی آب استخر از این روش استفاده کنند. ضدعفونی آب به وسیله ترکیبات کلر می‌تواند عوامل بیماری‌های حصبه (وبا)، اسهال خونی و سایر بیماری‌های عفونی را که از آب منتقل می‌شوند، از بین ببرد. علاوه بر این، کلر به‌دلیل قدرت اکسیدکنندگی، مزه و بوی آب را کنترل، از رشد جلبک‌ها جلوگیری، آهن و منگنز را از آب جدا و سولفید هیدروژن را در آب حذف می‌کند. همچنین کلر رنگ بعضی مواد آلی را از بین می‌برد، از تشکیل لجن در شبکه توزیع جلوگیری می‌کند و... که هیچ یک از فرایندهایی که تاکنون به‌عنوان جایگزین کلر معرفی شده‌ نتوانسته‌اند از نظر تنوع کاربرد با کلر رقابت کنند و در مواردی که از سایر روش‌های ضدعفونی آب استفاده می‌شود، فرایند کلریناسیون نیز کنار آن به کار می‌رود اما با وجود این همه مزایا، کلر باقیمانده می‌تواند در اثر ترکیب با مواد آلی موجود در آب ترکیباتی موسوم به تری‌هالومتان‌ها را تولید کند که شواهدی مبنی بر احتمال سرطان‌زایی این ترکیبات در درازمدت وجود دارد بنابراین از آنجا که با توجه به مزایای یادشده، چاره‌ای جز استفاده از این ماده برای کنترل بیماری‌های عفونی - که در کوتاه‌مدت باعث همه‌گیری و افزایش مرگ و میر مصرف‌کنندگان آب‌های آلوده می‌شوند- نداریم، می‌توانیم برای کاهش احتمال ابتلا به سرطان در درازمدت توصیه‌های ذیل را به کار بندیم:
1. کلر باقیمانده همواره کنترل شود که از محدوده مجاز فراتر نرود (که این کار از سوی کارشناسان شرکت‌های آب و فاضلاب و مراکز بهداشت به صورت روزانه در نقاط مختلف مصرف انجام می‌شود.)
2. هنگام شنا در استخر تا حد امکان از بلع آب خودداری کنیم.
3. بدانیم که به هر حال مصرف آب ضدعفونی شده به وسیله کلر از نظر احتمال سرطان‌زایی به مراتب سالم‌تر و کم‌خطر از برخی مواد غذایی (مانند انواع غذاهای آماده و فست‌فودها، سوسیس، کالباس و...) که در آنها از مواد نگهدارنده‌ای مانند ترکیبات نیترات استفاده می‌کنند، است و باید مصرف آنها را به حداقل ممکن (ماهی یک بار) برسانیم.

منابع مورد استفاده:
1- کتاب اصول بهداشت محیط-تالیف مهندس حسن امیربیگی
2- کتاب بهداشت محیط و ایمنی کار - تالیف زهرا بهنودی
3- کتاب آب و ارگانیسم‌ها- ترجمه بهروز اکبری و حسین علیدادی- شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان
4- مصاحبه دکتر کاظم ندافی (رئیس وقت مرکز سلامت وزارت بهداشت) با خبرگزاری‌ها