امنیت نباتات
تجارت جهاني ميوههاي تازه و سبزيجات و همچنين ساير محصولات كشاورزي به سرعت در حال افزايش است. این روند باعث افزايش خطر انتقال غيرعمدي آفات قرنطينهای به كشورها و مناطقي شده كه قبلا آلودگي به اين آفات در آن كشورها گزارش نشده است. آفات قرنطينهای همچنين میتوانند بازارهاي محصولات كشاورزي را نهتنها در تجارت بينالملل، بلكه بين بخشهاي متفاوت داخل هر كشور (استانهای مختلف) با خطرهای جدي روبرو کنند مگر اينكه اقدامات قرنطينهای يا سيستمهايي براي جلوگيري از ورود آفات قرنطينهای وجود داشته باشد. يكي از اهداف عاليه جمهوري اسلامي ايران طي سالهاي پس از انقلاب، خودکفايي در محصولات کشاورزی بوده که هدفي ایدهآل است اما با توجه به میزان واردات محصولات استراتژیک مانند گندم و برنج طی سالهای اخیر مشخص میشود بخش اعظم مصرف از واردات اینگونه محصولات تشکیل میشود اما واردات ميوه طي سالهاي گذشته با وجود عدم نياز واقعي كشور به اين گونه واردات، تنها بر مشكلات بخش كشاورزي شامل ورود آفات و بيماريهاي قرنطينهای و همچنين هزينه مقابله با آنها افزوده است.
از زمانهاي بسيار ديرين تا امروز گياهان و توليدات گياهي در معرض احتمال خطر حمله و خسارات آفات گياهي هستند. مردم مصر باستان آفات گياهي را بين 10 بلاي لاعلاج مانند طاعون میشمردند. در طول تاريخ، آفات گياهي خسارات جاني، اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي متعددي را براي بشر در نقاط مختلف جهان رقم زده است. براي نمونه، فاجعه قحطي سيبزميني در ايرلند بين سالهاي 1840 تا 1845 ميلادي كه مرگ بيش از نيم ميليون و مهاجرت بيش از 2 ميليون ايرلندي به آمريكاي شمالي را در پي داشت، فاجعه قحطي برنج بين سالهاي 1940 تا 1945 ميلادي در بنگال هند که موجب مرگ حدود 10 ميليون نفر بر اثر گرسنگي شد، نابودي 160 هزار هكتار باغات قهوه كشور سيلان (كه به سريلانكا تغيير نام يافته) در سال 1875 ميلادي و جايگزين شدن كشت چاي به جاي قهوه در اين كشور و صدها فاجعه ديگر.
غذایی که میخوریم باید بهگونهای باشد که به سلامت ما کمک کند نه آنکه روند بیمارشدنمان را تسهیل کند. این جمله معنی ایمنی غذا یا همان FOODSAFETY است. در حقیقت مساله ایمنی غذا آنقدر اهمیت دارد که سالانه میتواند از بسیاری از بیماریها و مرگومیرهای ناشی از بیماری پیشگیری کند. در کشور ما همواره یکی از معضلهای اصلی در سیستم بهداشت و درمان، همین بحث ایمنی غذاست که میتوان نمونه بارز آن را باقیمانده سموم و آفتکشها در سبزیها و میوهها دانست. بنابراین آنچه باید به آن توجه کنیم، این است که ایمنی غذایی چقدر جزو اولویتهای مسئولان و مردم است و چگونه میتوان این بازار بلبشو و ناایمن موادغذایی در کشور را سامان داد.
دومین تهدید پیش روی کشورهای اتحادیه اروپا بیماریهای حاصل از سیاهک و زنگ است که به طور عمده غلات و محصولات خوراکی را مورد هدف قرار میدهند.
در دهة اخير، بهويژه پس از واقعة 11 سپتامبر 2001م، نگرانيها درباره احتمال وقوع «حملات تروريستي عليه محصولات كشاورزي» بهعنوان يك تهديد جدي عليه امنيت ملي، روندي رو به افزايش داشته است. دراينمورد، «تروريسم كشاورزي» به مفهوم «توليد هدفمند بيماري گياهي و جانوري بهمنظور ايجاد ترس و زيانهاي اقتصادي و كاهش ثبات (سياسي و اجتماعي)» در نظر گرفته ميشود.
شاید بتوان گفت انتشار تعمدی بیماری یکی از مخفیانهترین و سریعترین ابزارهای تهدیدآمیز با هدف گسترش پاتوژنها در یک منطقه است.
جنگلها علاوه بر تأمین محیطهای تفریحی و جذب گردشگری بومی، نقش مهمی در حفظ گونههای زیستی نیز ایفا میکنند.
پاتوژنهای خاکزاد دغدغههایی فراتر از نقصان محصول و صدمات اقتصادی به همراه دارند.