امنیت و دفاع زیستی
نوع تغذیه و ایمنی غذا، نه تنها دغدغه مسئولان حوزه سلامت و جامعه ماست بلکه به نظر میآید این موضوع نگرانی نظامهای سلامت همه جهان است، به گونهای که سازمان جهانی بهداشت، شعار سال را «ایمنی غذا از مزرعه تا سفره» تعیین کرده است. در این میان همراستا با اهداف جهانی این سازمان در هفته سلامت که از اول اردیبهشت آغاز شده، پنجمین روز به این نام نامگذاری شده است.
غذایی که میخوریم باید بهگونهای باشد که به سلامت ما کمک کند نه آنکه روند بیمارشدنمان را تسهیل کند. این جمله معنی ایمنی غذا یا همان FOODSAFETY است. در حقیقت مساله ایمنی غذا آنقدر اهمیت دارد که سالانه میتواند از بسیاری از بیماریها و مرگومیرهای ناشی از بیماری پیشگیری کند. در کشور ما همواره یکی از معضلهای اصلی در سیستم بهداشت و درمان، همین بحث ایمنی غذاست که میتوان نمونه بارز آن را باقیمانده سموم و آفتکشها در سبزیها و میوهها دانست. بنابراین آنچه باید به آن توجه کنیم، این است که ایمنی غذایی چقدر جزو اولویتهای مسئولان و مردم است و چگونه میتوان این بازار بلبشو و ناایمن موادغذایی در کشور را سامان داد.
به تازگی نتایج تحقیقی منتشر شد که نشان میدهد ویروس سرخک میتواند سیستم ایمنی بدن کودکان را 3 سال ضعیف کند و واکسیناسیون بیش از آنچه تاکنون به نظر میرسید، اثر محافظتی دارد. طبق تحقیقاتی که مشروح آن در مجله ساینس منتشر شد، سرخک نوعی فراموشی جزئی در سیستم ایمنی ایجاد میکند که اجازه نمیدهد عوامل پاتوژن شناسایی شوند و سیستم ایمنی بتواند با بیماریهای عفونی مقابله کند.
هنگام سرماخوردگی استفاده نامناسب از آنتیبیوتیکها میتواند باعث بروز مقاومت میکروبی شود. مقاوم شدن: باكتريها موجودات هوشمند زندهاي هستند كه وقتي در مقابل ناسازگاري محيطي قرار ميگيرند، عكسالعمل نشان ميدهند. به بيان ديگر، تغييرات ژنتيكي كه در باكتريها رخ ميدهد، مقاوم شدن آنها و ظهور اشكال مقاوم به آنتيبيوتيكها را در پي دارد. بيشتر باكتريها بهطور ذاتي حساسند. مثلا استافيلوكوكها باكتريهايي هستند كه ذاتا در 50 سال قبل حتي به پنيسيلين جواب ميدادند اما الان استافيلوكوكي كه به پنيسيلين حساس باشد، به ندرت پيدا ميكنيم. به منظور روشنشدن ابعاد خطرناک مقاومت باکتریها به آنتیبیوتیکها با دکتر فاطمه اطیابی داروساز و استاد فارماسیوتیکس دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفتوگو کردیم.
تعداد مبتلایان به ویروس ایدز از سال 2001 در سراسر جهان 38 درصد کاهش یافته که دلیل آن تلاشها برای جلوگیری و دسترسی بهتر به درمان آن است.
دومین تهدید پیش روی کشورهای اتحادیه اروپا بیماریهای حاصل از سیاهک و زنگ است که به طور عمده غلات و محصولات خوراکی را مورد هدف قرار میدهند.
در دهة اخير، بهويژه پس از واقعة 11 سپتامبر 2001م، نگرانيها درباره احتمال وقوع «حملات تروريستي عليه محصولات كشاورزي» بهعنوان يك تهديد جدي عليه امنيت ملي، روندي رو به افزايش داشته است. دراينمورد، «تروريسم كشاورزي» به مفهوم «توليد هدفمند بيماري گياهي و جانوري بهمنظور ايجاد ترس و زيانهاي اقتصادي و كاهش ثبات (سياسي و اجتماعي)» در نظر گرفته ميشود.
شاید بتوان گفت انتشار تعمدی بیماری یکی از مخفیانهترین و سریعترین ابزارهای تهدیدآمیز با هدف گسترش پاتوژنها در یک منطقه است.