Persian
امنیت و دفاع زیستی
در ﯾﮏ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻧﺎﻫﻤﮕﻮن ﮐﻪ ﻓﻨﺎوري ﺟﻨﮓ ﻃﺮﻓﯿﻦ از ﺗﻌﺎدل ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﺒﺎﺷﺪ، ﻋﻮاﻣﻞ دﯾﮕﺮي در ﮐﺎﻫﺶ اﯾﻦ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي ﻣوﺛﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ آن از ﺿﺮورﯾﺎت ﺟﻨﮓهاست. مساله ﺷﻨﺎﺧﺖ وﯾﮋﮔﯽهاي ﺻﺤﻨﻪ ﺟﻨﮓ و ﻋﻤﻠﯿﺎت در ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮي از ﻣوﻟﻔﻪها و ﺷﺎﺧﺼﻪهاي موثر در ﻗﺎﺑﻠﯿﺖهاي ﺗﺎﮐﺘﯿﮑﯽ، ﺗﺎ ﺣﺪودي در ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻮازن در ﺟﻨﮓ موثر اﺳﺖ. ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽها، ﺷﺒﮑﻪ آب‌هاي ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ اﺳﺖ. شبکه آب‌ها از ﻋﻮاﻣﻞ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ داراي ﻧﻘﺶهاي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﺟﻨﮓﺟﻬﺎﻧﯽ دوم ﺷﺒﮑﻪ آب‌ها داراي ﻧﻘﺶ ﺑﺎزدارﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻓﻨﺎوري ﮔﺮﭼﻪ اﻣﺮوزه رودﺧﺎﻧﻪها اﻫﻤﯿﺖ ﺳﺎﺑﻖ ﺧﻮد را ﻧﺪارﻧﺪ، وﻟﯽ در ﻣﻘﯿﺎس‌هاي ﺗﺎﮐﺘﯿﮑﯽ و ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻤﯽ میﺗﻮاﻧﻨﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ رودﻫﺎي ﻋﻤﯿﻖ و ﻋﺮﯾﺾ ﯾﺎ رودﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺳﻮاﺣﻞ ﭘﺮ ﺷﯿﺐ، ﺳﺪﻫﺎي موثري ﻋﻠﯿﻪ ﻧﻈﺎﻣﯿﺎن زرهﭘﻮش، ﭘﯿﺎدهﻧﻈﺎم و ﺗﺎﻧﮏها ﺑﻮده‌اﻧﺪ. وﺟﻮد ﺷﻬﺮﻫﺎ، ﺗاﺳﯿﺴﺎت ﺻﻨﻌﺘﯽ، ﺷﺒﮑﻪهاي ارﺗﺒﺎﻃﯽ و ﺳﺎﯾﺮ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪه ﮐﻪ ﮐﺎﻧﺎلﻫﺎ، آﺑﺮاﻫﻪها، آﺑﮕﺮﻓﺘﮕﯽها و رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ از ﺧﻄﻮط ﺳﻮق‌اﻟﺠﯿﺸﯽ ﻣﻬﻤﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﻮﻧﺪ.
نسبت برداشت آب به منابع آب تجدیدشونده یکی از شاخص‌های وضعیت بحران آب در هر کشوری است. این شاخص در کشور ما 80-75 درصد است. براساس شاخص‌های بین‌المللی موسوم به نسبت بحران آب، هر کشوری که برداشت آب آن نسبت به منابع آب تجدیدشونده بیش از 40 درصد باشد وارد مرحله بحرانی شده است. نتیجه این برداشت بی‌رویه این که از 609 دشت ایران 290 دشت در شرایط بحرانی قرار دارند.
23 تیر ماه، نامه پر سر و صدای تعدادی از پزشکان به وزارت بهداشت نوشته شد. نامه‌ای که در آن به ادامه اجرای سیاست‌های کنترل جمعیت از سوی وزارت بهداشت اعتراض شده بود و برخی رسانه‌ها هم از آن استقبال خوبی کردند. این اتفاق همزمان با روز جهانی جمعیت افتاد روزی که برای کشورهای مختلف معانی متفاوتی دارد. مثلا هنوز هم در بسیاری از نقاط چین و هند یا کشورهای آمریکای جنوبی روز جهانی جمعیت، فرصتی است برای تاکید بر اهمیت قناعت به داشتن فرزندان کمتر، اما در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر، چند سالی است که مفهوم این روز کاملا برعکس شده و نهادهای مختلف از این مناسبت برای یادآوری اهمیت فرزندآوری و توسعه نیروی انسانی ایران، استفاده می‌کنند. در نامه پزشکان معترض که خبرگزاری فارس به تعداد آنها اشاره نمی‌کند اما خودشان در نامه گفته‌اند که 85 نفرند، آمده بود: «آیا در شرایطی که با کاهش شدید نرخ باروری روبرو هستیم و با وجود اینکه همه مراجع و مقام معظم رهبری، فتوا به عدم جواز توزیع رایگان اقلام کنترل جمعیت داده‌اند، بهتر نیست تنها در مواردی که از نظر پزشکی خطر جانی برای مادر یا کودک وجود دارد، این اقلام به صورت رایگان در اختیار بیماران قرار بگیرند؟»
دامپزشکی یکی از اصلی‌ترین حوزه‌های فعالیتی در پدافند غیرعامل است. بسیاری از عوامل بیماری‌زا، میکروبی جزو عوامل بیماری‌های عادی و بی‌اهمیت و موردی محسوب می‌شوند؛ عوامل مسببه‌ای چون گلودرد، سرماخوردگی، عفونت‌های ادراری، گوارشی و... اهمیت زیادی در بهداشت عمومی ندارند. از بین عوامل بیماری‌زا برخی از عوامل که تعداد کمی از میکروارگانیسم‌ها را شامل می‌شوند عامل بروز بیماری‌های نوپدید و بازپدید هستند.
برای ضدعفونی آب از ترکیبات مختلف کلر استفاده می‌کنند که یکی از این ترکیبات، هیپوکلریت سدیم است. این ترکیب وایتکس نام دارد ولی اغلب مردم فقط محلول‌های آماده در بازار برای ضدعفونی سطوح محیطی را به نام وایتکس می‌شناسند بنابراین طرح این ادعا که به آب شرب وایتکس می‌زنند نوعی مغالطه محسوب می‌شود. چراکه اصولا طرز تهیه و نوع کاربرد ترکیب هیپوکلریت سدیم برای مصارف ضدعفونی سطوح با طرز تهیه و کاربرد این ترکیب برای مصارف ضدعفونی آب تفاوت دارد و آب مصرفی همواره از تصفیه‌خانه تا نقاط مختلف مصرف عموم در شهرها و روستاها تحت نظارت شرکت آب و فاضلاب و مراکز بهداشتی است که ضمن سنجش و کنترل روزانه حد مجاز میزان کلر باقیمانده در آب، آزمایشات مختلف میکروبی و فیزیکوشیمیایی در آزمایشگاه‌های مجهز مرجع نیز به منظور حصول اطمینان از سلامت آب انجام می‌شود. مقاله ذیل پاسخی به این ادعا و رفع نگرانی عموم در این زمینه است:
تجارت جهاني ميوه‌هاي تازه و سبزيجات و همچنين ساير محصولات كشاورزي به سرعت در حال افزايش است. این روند باعث افزايش خطر انتقال غيرعمدي آفات قرنطينه‌ای به كشورها و مناطقي شده كه قبلا آلودگي به اين آفات در آن كشورها گزارش نشده است. آفات قرنطينه‌ای همچنين می‌توانند بازارهاي محصولات كشاورزي را نه‌تنها در تجارت بين‌الملل، بلكه بين بخش‌هاي متفاوت داخل هر كشور (استان‌های مختلف) با خطرهای جدي روبرو کنند مگر اينكه اقدامات قرنطينه‌ای يا سيستم‌هايي براي جلوگيري از ورود آفات قرنطينه‌ای وجود داشته باشد. يكي از اهداف عاليه جمهوري اسلامي ايران طي سال‌هاي پس از انقلاب، خودکفايي در محصولات کشاورزی بوده که هدفي ایده‌آل است اما با توجه به میزان واردات محصولات استراتژیک مانند گندم و برنج طی سال‌های اخیر مشخص می‌شود بخش اعظم مصرف از واردات این‌گونه محصولات تشکیل می‌شود اما واردات ميوه طي سال‌هاي گذشته با وجود عدم نياز واقعي كشور به اين گونه واردات، تنها بر مشكلات بخش كشاورزي شامل ورود آفات و بيماري‌هاي قرنطينه‌ای و همچنين هزينه مقابله با آنها افزوده است.
برنج‌های وارداتی قبل از توزیع در بازار توسط معاونت غذا و دارو و دادگستری هرمزگان کشف و دستور معدوم شدن آنها صادر شد اما با گذشت بیش از یک ماه این برنج‌ها معدوم نشده‌اند و احتمال ورود به بازار می‌رود. احتمال ورود برنج‌های وارداتی آلوده به بازار، آیا پای وزرای بهداشت و کشاورزی به مجلس باز می‌شود؟! باز هم کشف ۷۳۰ تن برنج تاریخ گذشته در شورآباد موجب شد پیگیر حکم رئیس‌کل دادگستری هرمزگان مبنی بر معدوم‌سازی ۱۲۰۰ یا ۱۲۵۰ تن برنج تاریخ گذشته و آلوده به سم فسفید آمونیوم باشیم. برنج‌هایی که گویا هنوز در انبار منتظر دستور جدیدی هستند و بعید نیست به جای معدوم‌سازی سر از بازار درآورند. البته این اتفاق منوط به نتیجه بررسی‌های سازمان غذا و داروی کشور است.
مدیریت دفع زباله های عفونی و بیمارستانی از مهمترین معضلات شهرنشینی است که اگر درست و اصولی انجام نشود تبدیل به تهدیدی جدی برای سلامت عمومی خواهد شد. طبق آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بیمارستانهای کشور به عنوان یکی از بزرگترین منابع تولید پسماندهای بیمارستانی روزانه 400 تن پسماند تولید می کنند. ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﺎده 11 «ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ» ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪه ﭘﺴﻤﺎﻧﺪهای وﯾﮋه و زﺑﺎﻟﻪ های ﻋﻔﻮﻧﯽ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﺪاﺳﺎزی ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ های ﻋﻔﻮﻧﯽ پرخطر از زباله های عادی اقدام کنند. برای بررسی چالش‌ها و اهمیت پسماندهای بیمارستانی از دیدگاه پدافند غیرعامل با دکتر آرش سیفی، گفت‌وگو کرده ایم.
